Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp

De Richtlijn Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp voor jeugdhulp en jeugdbescherming gaat in op het proces van beoordelen en beslissen over hulp bij vragen en problemen in de opvoeding en ontwikkeling van jeugdigen van nul tot achttien jaar (eventueel verlengd tot drieëntwintig jaar ). Daarbij gaat het om problemen van psychische, sociale of pedagogische aard die de ontwikkeling van de jeugdige belemmeren. De hulp kan zowel vrijwillige hulpverlening als gedwongen interventies omvatten en reikt van de gewone opvoeding en ontwikkeling, met normale opvoedingsvragen, tot ernstige ontwikkelings- en opvoedingsproblemen.

Naar Hoofdstukken

Zoeken

?>

Kernaanbevelingen samenwerkingsrelatie

  • Investeer in de samenwerkingsrelatie. Voer elke stap in dialoog met het gezin uit. De uiteindelijke beslissing over de inzet van hulp (het sociale netwerk, school of professionele hulp) is een gezamenlijke weging door de jeugdprofessional, ouders en jeugdige. Betrek daarbij kennis over ‘wat werkt’, praktijkervaring en voorkeuren van ouders en jeugdige, rekening houdend met de aanmeldingsreden en eventuele al lopende hulp. Neem een basishouding aan van onvoorwaardelijke positieve waardering, echtheid en empathie. Zorg óók bij hulpverlening in het gedwongen kader voor gezamenlijke besluitvorming met ouders en jeugdigen.

?>

Kernaanbevelingen beslisproces

  • Beoordeel samen met ouders en jeugdige wat de aard en ernst van hun vraag of probleem is en beslis samen over de best passende hulp. Zorg dat je op de hoogte bent van de ontwikkelings- en opvoedingsopgaven, en dat je de belangrijkste aandachtspunten in het beoordelen van de aard en ernst van problemen kent. Zorg dat je beschikt over analytische, gespreks- en schrijfvaardigheden. Doorloop het besluitvormingsproces aan de hand van de volgende stappen:

    • vraagverheldering;
    • probleem- en krachtenanalyse (indien nodig);
    • doelen opstellen;
    • beslissen over passende hulp;
      • verkennen en mobiliseren van het sociaal netwerk rond het gezin;
      • beslissen over de inzet van professionele hulp;
    • uitvoeren van de hulp;
    • evalueren van de resultaten en beslissen over vervolg of beëindiging.
    Werk systematisch en transparant, verzamel niet meer informatie dan nodig is, maak gebruik van gestandaardiseerde en gevalideerde instrumenten, spreek cruciale beslissingen van tevoren door met de gedragswetenschapper en houd aandacht voor de veiligheid van de jeugdige, de motivatie van ouders en jeugdige en de betrokkenheid van het sociale netwerk.

?>

Kernaanbevelingen vraagverheldering

  • Formuleer gezamenlijk de hulpvraag en de kern van de problematiek, en neem samen met ouders en jeugdige een besluit over het vervolgtraject:

    • bij een alledaags of licht probleem geef je voorlichting of advies en adviseer je over de inzet van het sociaal netwerk en/of een lichte interventie;
    • bij een acuut bedreigende situatie voor de jeugdige zet je direct een crisisinterventie in en/ of raadpleeg je de Richtlijn crisisplaatsing voor jeugdhulp en jeugdbescherming.
    • indien nog onvoldoende duidelijk is wat de aard en/of ernst van de problemen is, adviseer je om gericht verdere verder onderzoek te doen (dan volgt de fase van probleem- en krachtenanalyse).
    Leg de verzamelde informatie en gezamenlijke conclusies vast en neem deze op in het cliëntdossier. Maak afspraken met ouders en jeugdige over het verstrekken van gegevens aan andere zorgverleners en/of de aanmelder.

?>

Kernaanbevelingen probleem- en krachtenanalyse

  • Als er een verdere verkenning van de situatie nodig is, zet dan de volgende stappen;

    • Maak, samen met ouders en jeugdige een plan om beter zicht op de situatie te krijgen. Neem hierin op welke vragen beantwoord dienen te worden, welke informatie daarvoor nodig is en hoe deze informatie verzameld Gebruik hiervoor bij voorkeur gestandaardiseerde en gevalideerde instrumenten en houd rekening met eventuele beperkingen van de instrumenten en de bijzondere omstandigheden van ouders en jongeren, zoals een migratieachtergrond, afkomst, een verstandelijke beperking, laaggeletterdheid of andere beperkingen.
    • Maak – nadat de informatie is verzameld – samen met ouders en jeugdige een analyse van de aard en ernst van de problemen, de oorzaken en instandhoudende factoren, de veiligheid van de jeugdige, hun sterke kanten en mogelijke
    • Formuleer op basis van de analyse samen met ouders en jeugdige het samenhangend beeld en leg dit vast in het dossier. Het samenhangend beeld beschrijft de aard en ernst van de problemen, plus de veroorzakende, instandhoudende en beschermende factoren. Bespreek ook met ouders en jeugdige wanneer je het samenhangend beeld met de gedragswetenschapper bespreekt. Leg het samenhangend beeld bij meervoudige en complexe problemen voor aan de gedragswetenschapper. De gedragswetenschapper denkt mee en checkt de analyse en het samenhangend beeld bij ernstige en complexe problemen.
    • Geef ouders en jeugdige indien nodig voorlichting (psycho-educatie) over de betekenis en gevolgen van het vastgestelde probleem, wat ze zelf aan het probleem kunnen doen en welke professionele hulp er mogelijk is.
    Specifiek voor hulpverlening in het gedwongen kader: sla de probleem- en krachtenanalyse over als er uitgebreide informatie beschikbaar is voorafgaand aan de start van een jeugdbeschermingsmaatregel. Specifiek voor hulpverlening aan gezinnen met meervoudige en complexe problemen: stem je handelen – met toestemming van ouders en jeugdigen – af met andere betrokken professionals en hulpverleners en vorm je gezamenlijk een compleet beeld van de gezinssituatie.

?>

Kernaanbevelingen doelen opstellen en beslissen over hulp

  • Zet, om tot een uiteindelijk besluit te komen, de volgende stappen;

    • Ga na of iedereen het over de vraag en het probleem eens is. Stel samen met ouders en jeugdige korte- en lange termijndoelen op. De doelen dienen gericht te zijn op veranderbare factoren in de problematiek, en/of op het versterken van vaardigheden en het vergroten van het sociale netwerk (beschermende factoren) ten einde problemen hanteerbaar te maken. Formuleer dit als concrete en werkbare doelen.
    • Beslis gezamenlijk welke hulp het beste aansluit bij de vraag, het probleem en de wensen van ouders en jeugdige. Ga daarbij eerst met ouders en jeugdige na wat hun eigen mogelijkheden en de mogelijkheden in hun sociale netwerk zijn om de problemen aan te pakken. Stel voor dat zij een familiegroepsplan maken waarin aandacht is voor wat zij zelf met hun netwerk kunnen aanpakken en waar zij professionele hulp voor nodig hebben. Ga daarna in gesprek over de noodzaak om nog professionele hulp in te zetten. Licht ouders en jeugdigen goed voor over de voor- en nadelen van verschillende mogelijkheden voor hulp of ondersteuning. Je kunt aanbevelingen doen voor de beste hulp of ondersteuning, maar ga ook met ouders en jeugdigen in gesprek over hun ideeën, wensen en voorkeuren. Vraag ouders en jeugdige expliciet naar hun ideeën over mogelijke hulp en de voor- en nadelen die zij zien. Bespreek eventuele vragen en twijfels.
    • Maak afspraken over de evaluatie van de ingezette hulp en over het nazorgtraject en leg deze vast in het hulpverleningsplan/cliëntdossier. Monitor het proces en de resultaten samen met ouders en jeugdige gedurende de uitvoering van de hulp. Stel gezamenlijk waar nodig de doelen en de hulp bij.

Webinar richtlijn Samen beslissen

Op 23 juni 2022 vond het webinar over de richtlijn ‘Samen beslissen over passende hulp’ plaats. Cora Bartelink, onderzoeker aan de Haagse Hogeschool en auteur van de richtlijn, en Bas Harding, GIZ trainer bij de gemeente Zoetermeer, vertelden tijdens het webinar meer over de richtlijn.

Bekijk het webinar

Informatie voor ouders en jongeren

Informatie voor ouders en jongeren over samen beslissen over hulp vind je op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.

Lees meer

Reageer!