5.1.4. Communicatie
Toelichting op de aanbeveling
-
Communiceer transparant en creëer betrokkenheid. Investeer in de verbinding met ouders door ze te betrekken bij de besluitvorming over hun kind en het regelen van de behandeling. Wees open en eerlijke communicatie. Werk samen aan het vergroten van de ouderlijke empowerment. Versterk op deze manier vertrouwen.
Communicatie met ouders
Open en eerlijke communicatie tussen professionals en ouders is een bouwsteen voor effectieve samenwerking. Zorg dat je als professionals actief luistert naar het perspectief en de behoeften van ouders. Door met elkaar de doelen en aanpak vast te stellen, ontstaat er gezamenlijk begrip en commitment (richtlijn Samen beslissen over hulp).
De professional heeft hierbij een centrale rol door open en helder te communiceren over verantwoordelijkheden, doelen en de voortgang van het hulpverleningstraject. Hierdoor neemt het vertrouwen toe en verloopt de samenwerking makkelijker. De methodiek In Samenspraak Beslissen is een passende interventie die open en eerlijke communicatie aanmoedigt (Van Laarhoven & Purmer, 2023).
De interventie zorgt ervoor dat je als professional ouders actief betrekt en verbindt bij het besluitvormingsproces over de zorg en behandeling van hun kind. Het doel is om samen tot een weloverwogen beslissing te komen. Deze beslissing sluit aan bij de behoeften en voorkeuren van kind, ouders en professionals en is gebaseerd op de beste beschikbare kennis en expertise (Van Laarhoven & Purmer, 2023).
Richt je voor het transparant delen van informatie op het volgende:
- Gerichte informatieverstrekking. Je zorgt ervoor dat de informatie aan ouders relevant en afgestemd is op hun specifieke situatie en behoeften. Dit voorkomt dat ouders overweldigd raken door te veel of onbelangrijke details.
- Participatie bij hulpverleningsplan. Je betrekt ouders bij het opstellen van het hulpverleningsplan en andere belangrijke documenten. Dit zorgt voor meer betrokkenheid en begrip van het proces, en versterkt hun positie als partner in de zorg.
- Rechten van ouders met en zonder gezag. Je respecteert de wettelijke rechten van ouders.
- Ouders die het gezag hebben over hun kind, hebben het recht om beslissingen te nemen over de zorg en behandeling. Ook moeten zij toestemming geven voor bepaalde handelingen.
- Van ouders zonder gezag heb je geen toestemming nodig, maar zij hebben wel recht op informatie over de jeugdhulp.
- Van jongeren vanaf 16 jaar heb je bovendien toestemming nodig om informatie met de ouders te delen (art. 7.3.4 Jw).
- Continuïteit en participatie. Bij jeugdhulp met verblijf is de behandeling tijdelijk intensiever. Je informeert ouders door regelmatig updates te sturen. Door hen uit te nodigen, ontstaat er meer betrokkenheid. Dit helpt ouders om zich verbonden te voelen met het hulpverleningsproces.
- Perspectiefwisselingen betrekken. Je zorgt ervoor dat ouders zich gehoord en gerespecteerd voelen in het proces door actief aandacht te besteden aan de mogelijke perspectiefwisselingen. Ook betrek je ouders bij de besluitvorming over de toekomst van hun kind.
- Sterke alliantie opbouwen. Bevorder een sterke alliantie met ouders, die gebaseerd is op vertrouwen, respect en gedeelde besluitvorming. Dit heeft een merkbaar effect op de behandeling (De Greef, 2019; Lamers, 2016; Mihalo & Valenti, 2018; Van Eck et al., 2024).
Verdieping en onderbouwing
Transparantie houdt in dat er consistent gehandeld wordt, er openheid is over de acties en beslissingen en actief feedback wordt gevraagd om ervoor te zorgen dat anderen goed betrokken en geïnformeerd zijn. Deze transparante benadering is meestal voldoende om een effectieve samenwerking aan te gaan (Roest, 2020; Van den Berge, 2019; Van Eck et al., 2024). Professionals stellen niet alleen de zorg en ontwikkeling van de jongere centraal, maar bekijken ook de rol van de ouder vanuit een breder perspectief (richtlijn Samen beslissen over hulp; Geurts et al., 2012). In dit kader vormt de methode Verbindend gezag als effectieve benadering, een voorbeeld waarin ouders ondersteunt worden bij het opbouwen van een liefdevolle, respectvolle en gelijkwaardige relatie met hun kinderen. De methode richt zich op het ontwikkelen van een sterke band tussen ouders en de professional en het aanleren van sociale vaardigheden, waardoor jongeren minder behoefte hebben om grensoverschrijdend gedrag te vertonen (Pelzer & Winters-van Eekelen, 2024). Professionals dienen zich bewust te zijn van de mogelijke ingewikkeldheden bij de communicatie tussen ouders onderling. In het geval van een (complexe) echtscheiding kunnen er spanningen spelen tussen de ouders, wat invloed heeft op de samenwerking en communicatie (zie ook de richtlijn Scheiding). Rekening houdend met dit spanningsveld dient geïnvesteerd te worden in een soepele samenwerking en communicatie met beide ouders.