5.1.2. Machtsverschillen
Toelichting op de aanbeveling
-
Wees je bewust van machtsverschillen. Erken dat er machtsverschillen kunnen bestaan tussen professionals en ouders en neem actief stappen om deze te verkleinen. Vraag ouders naar hun perspectief, wees transparant en eerlijk in je communicatie. Door samen het gesprek te voeren, kun je een vertrouwensband opbouwen.
Bewustzijn machtsverschillen
Ouders van kinderen in de jeugdhulp met verblijf voelen angst en wantrouwen. Ze zijn bang dat ze hun ouderlijk gezag verliezen. Het Nederlandse jeugdhulpsysteem is opgedeeld in het vrijwillige en gedwongen kader. Ouders zijn zich vaak bewust van de mogelijkheid dat ze te maken kunnen krijgen met een gedwongen interventie. Ook verwijzen sommige professionals hiernaar, waardoor ouders nog bezorgder raken en meer machtsongelijkheid ervaren. Ze hebben in die situaties vaak het idee dat hun stem niet wordt gehoord. Dat speelt vooral bij intergenerationele problematiek, waarbij ouders negatieve ervaringen met hulpverlening hebben (Spijk-de Jonge et al., 2022; Veerman et al., 2024).
Belangenconflict voorkomen
De angst voor gedwongen interventies gaat ten koste van de werkrelatie. Dit gebeurt vooral wanneer professionals beloftes niet kunnen nakomen of onder tijdsdruk staan. Een taakconflict over wat de beste oplossing voor hun kind is, kan dan uitgroeien tot een belangenconflict, waarbij beide partijen proberen hun standpunt door te drukken.
Belangenconflicten zijn vaak niet expliciet en kunnen het herstelproces onbewust negatief beïnvloeden. Hierdoor kan de werkalliantie tussen ouders en professional escaleren en kunnen dwangmaatregelen ingezet worden. Soms is er ook sprake van repressief gedrag (De Valk, 2019; Spijk-de Jonge et al., 2022). Begrip van deze dynamiek helpt om gebrek aan vertrouwen in de werkrelatie op te lossen en wantrouwen te verminderen (Spijk-de Jonge et al., 2022; Veerman et al., 2024).
Gelijkwaardig communiceren
Hoewel er een duidelijke scheiding is tussen jongeren, hun ouders en professionals, is het belangrijk om gelijkwaardig te communiceren (richtlijn Samen beslissen over hulp). Hoewel ouders zich misschien nooit volledig gelijkwaardig voelen aan professionals, omdat ze afhankelijk van hen zijn (Van den Berge, 2019). Uit ervaringskennis blijkt dat ouders vooral willen dat je hen betrekt bij de behandeling van hun kind en dat je transparant bent over de behandeling.