4.1.8. Incidenten en klachten

Lerende en open omgeving

Verschillende factoren beïnvloeden de veiligheid in de jeugdhulp met verblijf, en die gaan verder dan alleen de interactie tussen jongeren of met professionals. Om veiligheid goed te ondersteunen, is een diepgaand begrip van psychopathologie, complex gedrag en de-escalatiemethoden nodig. Zo kun je grensoverschrijdend gedrag voorkomen (De Valk, 2019). 

Professionals moeten passende training krijgen, zodat ze effectief kunnen handelen in situaties waarin ze zich machteloos voelen. Op organisatieniveau is het belangrijk om een omgeving te creëren waarin professionals inspraak hebben en niet worden gestraft voor fouten. Dit draagt bij aan een cultuur van openheid en voortdurende verbetering (Van der Helm, 2019). 

Dit betekent dat instellingen effectieve leerprocessen moeten inrichten, waarbij ze incidenten registreren en grondig analyseren, zodat ze ervan kunnen leren. Goed incidentenbeleid is doorslaggevend. Hierin staat duidelijk beschreven hoe de organisatie omgaat met incidenten, dat die professionals zo goed mogelijk moet steunen zodat ze zich welkom voelen om openlijk over fouten te praten. 

Samen terugkijken

Betrek als professional ouders altijd bij incidenten, zodat zij op de hoogte zijn van onveilige situaties waarin hun kind terechtkomt. Een waardevolle methode om van incidenten te leren, is de 'leerreview'. Verschillende betrokkenen, waaronder professionals en jongeren, kijken daarbij op een veilige en constructieve manier terug op incidenten, met als doel om ervan te leren en verbeteringen door te voeren. Zo’n continu proces van reflectie en verbetering helpt om de veiligheid en het welzijn van jongeren te waarborgen.

Regelgeving over klachten 

Daarnaast moeten organisaties voldoen aan de eisen van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Deze wet schrijft voor hoe organisaties incidenten en klachten moeten afhandelen om de veiligheid en kwaliteit van zorg te waarborgen. Jongeren moeten goed geïnformeerd worden over vertrouwenspersonen van Jeugdstem en over de klachtenprocedure. Het moet helder zijn hoe ze een klacht kunnen indienen, en deze procedure moet eenvoudig en toegankelijk zijn. 

Uit onderzoek van Ellemers (2020) naar foutenculturen blijkt dat een open cultuur kan bijdragen aan een meer veiligheid en betere zorg. In een open cultuur zijn fouten bespreekbaar en ervaren professionals de aanmoediging om van die fouten te leren.