3. Beslissen over uithuisplaatsing en terugplaatsing
De aandacht voor een weloverwogen beslissing over een uithuisplaatsing is de laatste jaren sterk toegenomen, zowel op maatschappelijk als wetenschappelijk niveau. In Voorkomen van uithuisplaatsing komt naar voren dat een uithuisplaatsing een grote impact heeft op het leven van kinderen en ouders. Daarom is het cruciaal dat de beslissing tot een uithuisplaatsing zorgvuldig wordt genomen, samen met collega’s van verschillende disciplines én samen met de ouders en het kind.
Op dit moment zijn er nog geen bewezen effectieve procedures om deze lastige beslissingen te ondersteunen. Thuis opgroeien heeft in principe de voorkeur, maar voor sommige gezinnen is een uithuisplaatsing van een of meerdere kinderen een noodzakelijke stap. Het is dan essentieel om een goede inschatting van de situatie te maken en een zorgvuldige, weloverwogen beslissing te nemen (Bartelink et al., 2019; Harder et al., 2020b; Van der Asdonk, 2020). Breng vooraf de gezinssituatie goed in kaart en maak een gedeelde verklarende analyse. Zo kun je het besluit tot uithuisplaatsing voorzien van een heldere, inzichtelijke en feitelijke onderbouwing. Waarbij je rekening houdt met de volledige situatie en de best passende oplossing voor het kind.
Betere inschattingen dankzij Framework (FACNF)
De ontwikkelwerkgroep heeft het besluitvormingsproces verder gestructureerd en uitgewerkt. Zij deed dat op basis van het Framework for the Assessment of Children in Need and their Families (FACNF) (Department of Health, 2000), de notitie Veiligheidsbeleid en risicomanagement in Bureau Jeugdzorg (Bontje, 2018) en de beschikbare literatuur. Uit een meta-analyse met de FACNF blijkt dat professionals die het Framework gebruiken uiteindelijk betere inschattingen maken van complexe situaties, een meer holistisch en kindgericht standpunt innemen en meer interprofessionele en interorganisatorische samenwerking laten zien (Léveillé & Chamberland, 2010) dan professionals die het Framework niet gebruiken. Meer informatie over het Framework for the Assessment of Children in Need and their Families is terug te vinden in de richtlijn Samen beslissen over hulp.
Drie kernbeslissingen
We beschrijven het besluitvormingsproces, in de volgorde van de stappen die je als professional neemt in je werkproces.
In een uithuisplaatsingstraject zijn er drie kernbeslissingen:
- Moet het kind wel of niet uit huis geplaatst worden?
- Waar kan het kind het beste geplaatst worden?
- Kan het kind wel of niet teruggeplaatst worden?