Impressies workshops inspiratiedag 2025
Tijdens de inspiratiedag over de richtlijnen op 27 mei 2025 waren er twee rondes van vier workshops. Samen met zes workshophouders blikken we terug op de inhoud van vier workshops en hun bevindingen. En we staan stil bij de workshop over de Implementatiewijzer Richtlijnen.
Effectief leren en groeien in een dynamisch werkveld
Workshop door Jessica Vervoort-Schel, lector Challenging Behaviour Hogeschool Rotterdam en projectleider expertisemanagement bij Centrum voor Consultatie en Expertise.
Jessica: 'In een volle zaal gingen deelnemers enthousiast aan de slag met de vragen: Wat drijft mij als professional? Welke kennis en inzichten heb ik daarvoor nodig? En hoe blijf ik daarin groeien? Ze dachten na over hun leervragen: van systemisch denken en contextueel bewustzijn tot het benutten van actuele kennis en gedeelde reflectie. In een actieve werkvorm onderzochten we welke kennisbronnen iedereen het meeste gebruikt. Maar ook welke kennisbronnen je vaker kan benutten.
We stonden stil bij persoonlijk leiderschap, triple-loop learning en het belang van blijven leren in een werkveld vol ‘wicked problems’. Met voorbeelden als gedrag als mogelijke aanpassing, in plaats van probleem, en inzichten over neuroplasticiteit werd duidelijk hoe belangrijk het is om over actuele, onderbouwde kennis te beschikken.
Vakmanschap bleek geen individuele kwestie, maar iets dat ontstaat in interactie, gevoed door reflectie, theorie en praktijkervaring. Zo werd de workshop een uitnodiging om als professional én als collectief te blijven werken aan de doorgaande ontwikkeling van professioneel handelen.'
Jessica over betekenis neuroplasticiteit
In de workshop kwam het begrip neuroplasticiteit aan bod als een voorbeeld van hoe wetenschappelijke inzichten onze kijk op ontwikkeling verdiepen. Jessica legt uit wat zij hiermee bedoelt.
'Vaak werd aangenomen dat bepaalde patronen of diagnoses in essentie blijvend waren. Denk bijvoorbeeld aan hechtingsproblematiek of persoonlijkheidsstoornissen. Neuroplasticiteit laat zien dat verandering ook op volwassen leeftijd mogelijk is. Ontwikkeling en herstel blijken in belangrijke mate beïnvloedbaar door de kwaliteit van de omgeving en de interactie. Dat is hoopgevend voor de mensen die we ondersteunen, én het vraagt iets van ons als professionals. Het benadrukt hoe belangrijk het is om je kennis up-to-date te houden: wanneer we blijven handelen vanuit achterhaalde aannames, kunnen we onbedoeld mogelijkheden tot groei en herstel over het hoofd zien. Actuele kennis opent ruimte voor beweging. Bij de ander én bij jezelf.'
Richtlijnen als houvast in gesprekken met jongeren en ouders
Workshop door Jurja Steenmeijer, beleidsadviseur Ethiek & Vakmanschap BPSW
Juria: 'Tijdens deze workshop stond de plek van richtlijnen binnen de professionele standaard centraal. We verkenden hoe je met behulp van deze richtlijnen je professionele handelen kunt onderbouwen richting jeugdigen, ouders, collega’s, leidinggevenden en financiers zoals gemeenten. Onderbouwing blijkt cruciaal om met redelijke autonomie te kunnen beslissen over passende zorg, zonder dat anderen onnodig invloed uitoefenen op die keuzes. Niet om gelijk te krijgen, maar om bewust te kunnen kiezen en externe druk te minimaliseren. De richtlijnen ondersteunen hierin als houvast en referentiepunt. De workshop bood veel ruimte voor interactie en het uitwisselen van ervaringen uit de dagelijkse praktijk. Hierdoor ontstond verdieping in hoe richtlijnen in de praktijk ingezet kunnen worden. Deelnemers gaven aan dat de workshop inzicht gaf in hoe zij hun professionele ruimte kunnen benutten en verantwoorden, juist in een complexe werkomgeving.'
Richtlijn Radicalisering
Workshop door Tobias Baruch, gezinsmanager bij Jeugdbescherming Amsterdam en Hannes van de Ven, inhoudsdeskundige bij het NJi
Tobias en Hannes: 'Radicalisering blijkt een redelijk onbekend thema. Omdat de richtlijn nog nieuw is, gingen veel deelnemers de workshop open in. Radicale ideeën horen bij de ontwikkeling van jongeren. Daarom is het belangrijk om te focussen op zorgwekkende radicalisering die mogelijk tot extremistische acties kan leiden. Tijdens de workshop illustreerden we dat aan de hand van praktijkvoorbeelden. Wanneer zijn zorgen terecht? Welke problemen van een jongere zijn voorliggend? Waar kun je heen om je signalen te delen en te bespreken? De deelnemers leerden om met een pedagogische blik naar de context om de jongere heen te kijken. Zij leerden ook dat situaties eigenlijk nooit zwart-wit zijn. Het mooie resultaat is dat de deelnemers na de workshop anders zijn gaan kijken naar het fenomeen radicalisering, zo bleek achteraf uit de reacties.'
Tobias: Radicalisering gaat iedereen aan
Tijdens de inspiratiedag gaven deelnemers aan het idee te hebben dat zij in hun werkpraktijk weinig te maken hebben met radicalisering. Toch is radicalisering een onderwerp voor iedereen.
Tobias Baruch legt uit waarom dat zo is: 'Op het moment dat we het hebben over radicalisering, dan denkt iedereen gelijk aan extremen. Moslimextremisten. Natuurextremisten. Milieudefensie die allemaal zaken aanspant tegen extremisten. Maar iedereen heeft weleens radicale uitspraken. Daar is geen vorm van agressie of boosheid bij. Je mag ook radicale ideeën hebben. Het is ook onderdeel van een gezonde identiteitsontwikkeling. En daar moet je tussen gaan schipperen. Wat is gezonde radicalisering, wat is gezonde identiteitsontwikkeling? En wat is extreem gedachtengoed?'
Radicalisering is niet eng, omarm het
'Natuurlijk is niet ieder gezin waarin je werkt bezig met een radicaal gedachtengoed, maar je moet wel beducht zijn. Ga in gesprek over die radicale ideeën. Probeer uit te vinden wat iemand denkt, wat iemand zover brengt. Niet in gesprek gaan maakt dat veel mensen denken: ‘Radicalisering is een ver van mijn bed show.’ Voor het omgaan met extreem gedachtengoed heb je specialisten nodig. Maar ga gewoon in gesprek over het gedachtengoed bij gezonde identiteitsontwikkeling.'
Ga in gesprek en blijf in gesprek
'De richtlijn Radicalisering kan helpen bij dat gesprek. Het mooie van de richtlijn is dat radicalisering wordt gezien als een ‘wicked problem’. Wat is nou eigenlijk het probleem? Hoe komt iemand bij extreem gedachtengoed? Zijn het misschien financiën waar iemand mee zit. Op dit moment speelt er heel veel in de media. Daar nemen mensen ook dingen van over. Daar wordt de beeldvorming ook door gevormd, dus doen mensen radicale uitspraken die misschien ergens anders belegd kunnen worden. Door gewoon met elkaar in gesprek te gaan. Door hulp te bieden in de vorm van financiën. Of door hulp te vinden bij een psycholoog.'
Neem geen afstand
'Een ‘wicked problem’ gewoon benoemen behelst ook dat je als professional niet gelijk in de kramp schiet en zegt: ‘Hier heb ik geen verstand van, misschien zeg ik iets wat ik niet moet zeggen, ik vind het eng.’ Wees je daarvan bewust. En dat kun je ook in een gesprek neerleggen: ‘Zullen we dit gedachtengoed samen even gaan onderzoeken?’ En als je er niet samen uitkomt: ga in gesprek met collega’s. Ga te rade bij mensen die vaker te maken hebben met specifiek gedachtengoed. Dan bereik je meer, dan dat je afstand neemt, waardoor een radicaal gedachtengoed eigenlijk kan escaleren.'
Meer informatie over het omgaan met mogelijke radicalisering vind je in de Richtlijn Radicalisering.
Leren van praktijkvoorbeelden
Workshop door Damla Keskin, beleidsadviseur Jeugdhulp NVO en Linda Hanegraaf, inhoudsdeskundige NJi.
Damla en Linda: 'Tijdens deze workshop stond het uitwisselen van ervaringen centraal. In beide workshoprondes werd een inspirerend praktijkvoorbeeld gedeeld. In de eerste ronde ging het over de richtlijn Samen beslissen over hulp, waarin het belang van gezamenlijke besluitvorming met de jongere en ouders wordt benadrukt.
In de tweede ronde stond de richtlijn Gezinnen met meervoudige en complexe problemen centraal, met aandacht voor integrale samenwerking en maatwerk. Hier kwam de uitdaging naar voren dat de bestaande handelingsprotocollen en methodieken voor deze gezinnen vaak tekortschieten. Werken met gezinnen met meervoudig en complexe gezinnen vraagt om een aanpak die ruimte geeft aan creativiteit en flexibiliteit van hulpverleners. Dat vergt vaak meer tijd en meer inzet van verschillende hulpverleners. Na de voorbeelden gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over hun eigen praktijkervaringen. Dit leidde tot waardevolle uitwisselingen, herkenning en verdieping.
De gesprekken gaven inzicht in hoe de richtlijnen op verschillende manieren worden toegepast en wat dit betekent voor het dagelijks werk. De open sfeer nodigde uit tot reflectie en het delen van successen én uitdagingen. De workshop bood daarmee niet alleen kennis, maar vooral ook verbinding tussen professionals die dagelijks werken in de jeugdhulp.'
Hoe werkt de Implementatiewijzer Richtlijnen?
In een bomvol zaaltje maakten de deelnemers aan deze workshop kennis met de Implementatiewijzer Richtlijnen. Deze wijzer bevat heldere stappen en tips om actief met de richtlijnen aan de slag te gaan en ondersteunt hiermee teams en organisaties bij het succesvol invoeren van de richtlijnen.
Na een korte introductie gingen de deelnemers in kleine groepjes aan de slag met twee essentiële stappen. Als eerste met het in beeld brengen van de huidige situatie rond het werken met richtlijnen in de organisatie. Er ontstond een dynamische uitwisseling over wat hierin al goed gaat en wat verbeterpunten zijn. Vervolgens stelden ze concrete doelen op voor de komende tijd en rondden dit af met een voornemen: wat ga ik ‘morgen’ doen? Dat liep uiteen van ‘Ik ga met mijn leidinggevende overleggen hoe we als team meer met de richtlijnen kunnen gaan werken’ tot ‘In mijn team ga ik aan de slag gaan met de Thermometer als tool om samen in beeld te brengen hoe het ervoor staat met de richtlijnen’. De deelnemers gaven aan het eind aan blij te zijn met de tips en tools en waardeerden de ‘bevlogenheid en bewogenheid.’