1. Introductie

Waar gaat deze richtlijn over?  

 De richtlijn focust op de volgende onderdelen: 

1. Inschatten van mogelijke problemen of risico’s en de aard en ernst ervan. Rekening houdend met de problemen van de ouder(s) en de leeftijd van het kind.
2. Voorkomen van problemen door risicofactoren weg te nemen en beschermende factoren te versterken met preventieve interventies. Deze interventies zijn gericht op het kind, de ouder(s), het netwerk (zoals school of de onderwijsconsulent) en de hulpverlening.
3. De behandeling van jeugdigen en hun ouders om de problemen te verminderen en dat wat goed gaat te versterken. Met aandacht voor de samenhang tussen de opvoedproblemen en psychische problemen van de ouders.  

De volgende definities komen voor in deze richtlijn: 

• KOPP/KOV-kind: een kind van wie één of beide ouders psychische en/of verslavingsproblemen heeft.
• KOPP/KOV-gezin: een gezin waarin één of beide ouders psychische en/of verslavingsproblemen heeft/hebben.
• KOPP/KOV-problematiek: de problemen van een kind die voortkomen uit het opgroeien in een KOPP/KOV-gezin. Deze gevolgen kunnen uiteenlopend zijn en staan specifiek beschreven in de Oorzaken en factoren. Het gaat om mogelijke gevolgen: ze kunnen zich voordoen, maar komen niet altijd voor bij elk kind of in elk gezin. 

Voor wie is de richtlijn bedoeld? 

De richtlijn Kinderen van ouders met psychische problemen/verslavingsproblemen (KOPP/KOV) is vooral bedoeld voor jeugdprofessionals. Hieronder vallen gedragswetenschappers, zoals psychologen, orthopedagogen of andere deskundigen met een gedragswetenschappelijke opleiding en praktijkprofessionals met een hbo-opleiding. De richtlijn is in te zetten wanneer kinderen en hun ouders voor het eerst in contact komen met hulpverlening of bij de gemeente een aanvraag doen voor jeugdhulp. Of wanneer gezinnen al bekend zijn bij hulpverleners, of in behandeling zijn (geweest). 

Uitgangsvragen: 

De richtlijn is ontwikkeld aan de hand van onderstaande uitgangsvragen. 

1. Wat zijn voor kinderen in verschillende leeftijdsgroepen de gevolgen van een ouder met psychische problemen?
2. Wat zijn de signalen, risicofactoren, in standhoudende factoren en beschermende factoren bij kinderen van ouders met KOPP-problematiek?  
   a. Wat zijn risico- en beschermende factoren voor KOPP-kinderen? 
   b. Welke groepen kinderen binnen de KOPP-groep lopen meer risico dan andere kinderen?
3. Wanneer is KOPP-problematiek reden tot zorg en hoe kunnen hulpverleners dit vaststellen? 
   a. Hoe kunnen hulpverleners de aard en ernst van de KOPP-problematiek inschatten? 
   b. Wanneer is er reden tot zorg en is het noodzakelijk om jeugdhulp in te zetten? 
   c. Hoe kunnen hulpverleners een inschatting maken van verandermogelijkheden van een gezin?
4. Wat zijn voor verschillende leeftijdsgroepen effectieve preventieve interventies bij KOPP-problematiek, die de jeugdhulp zelfstandig of in samenwerking met andere sectoren kan inzetten?
5. Hoe kunnen hulpverleners beschermende factoren voor het KOPP-kind versterken in de behandeling, begeleiding of preventie? 

Basisinformatie

Op alle richtlijnen voor jeugdhulp en jeugdbescherming is basisinformatie van toepassing over de volgende onderwerpen:

• doelgroep van de richtlijnen
• gedeelde besluitvorming
• diversiteit
• beschikbaarheid interventies
• juridische betekenis van de richtlijnen
• begripsdefinitie kinderen, jongeren en ouders

Naar de basisinformatie

Een algemene verantwoording van de werkwijze bij de ontwikkeling en herziening van de richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming vind je bij Over de richtlijnen.