2. Wat is KOPP/KOV?

KOPP staat voor Kinderen van Ouders met Psychische Problemen, KOV staat voor Kinderen van Ouders met Verslavingsproblemen.

Nederland telt naar schatting 405.000 ouders met psychische en/of verslavingsproblemen. In totaal raakt deze problematiek 577.000 kinderen (Van Doesum et al., 2019). Vaak worden problemen in het gezin zichtbaar via het gedrag van deze kinderen. 

Gelukkig groeien de meeste kinderen op zonder problemen, ook als hun ouder(s) psychische klachten hebben of verslaafd zijn. Toch hebben jongeren die te maken hebben met meerdere risicofactoren en weinig beschermende factoren (Reupert & Maybery, 2016) flink meer kans om problemen te ontwikkelen. Daarom is het belangrijk om gezinnen met een verhoogd risico vroegtijdig om te sporen om ze (preventief) te ondersteunen. Dat werkt beschermend en kan ernstige problemen voorkomen. 

Hoewel verslavingsproblemen een vorm van psychische problemen zijn, noemt de richtlijn psychische en verslavingsproblemen vaak afzonderlijk om het belang van verslavingsproblemen te benadrukken. Ook komen deze problemen vaak samen voor. Zo hebben ouders met verslavingsproblemen bijvoorbeeld vaak ook een angst- of depressieve stoornis (Lai et al., 2015). Ongeveer 20% van de kinderen in een gezin met psychische en/of verslavingsproblemen heeft een ouder met verslavingsproblemen of middelenmisbruik (van Doesem et al., 2019). Het is daarom belangrijk om de omvang van verslavingsproblemen binnen de KOPP/KOV-groep serieus te nemen. 

Deze richtlijn richt zich op kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar van wie één of beide ouders psychische en/of verslavingsproblemen hebben, inclusief persoonlijkheidsproblemen (DSM-5 as I of as II; APA, 2013). De problemen van de ouder(s) kunnen kortdurend of langerdurend zijn en soms meer of minder zichtbaar. In elk gezin gaan er dingen goed en minder goed. Ook kunnen afzonderlijke kinderen en jongeren meer risico lopen om in de knel te raken. Zo zijn er allerlei eigenschappen of omstandigheden die problemen kunnen verergeren of juist verkleinen. Als een ouder psychische en/of verslavingsproblemen heeft, betekent dat niet automatisch dat er ook problemen zijn in het gezin of bij individuele kinderen. Wel is er een risico op het ontstaan van specifieke problemen en/of een verhoogd risico op andere problematiek bij kinderen.