Integraal aanbod

Integraal aanbod   

Bij een integraal aanbod werken verslavingszorg en jeugdhulp samen onder één dak. Zo kun je zowel het middelengebruik en/of de verslavingsproblematiek als andere problemen tegelijk aanpakken. Dit voorkomt dat jongeren tussen wal en schip vallen. Wanneer de verslavingszorg binnen de jeugdhulp beschikbaar is, is het voor jongeren minder bedreigend om ook in een vroeg stadium al gebruik te maken van interventies die de verslavingszorg biedt. Hierbij is het ook wenselijk dat de geestelijke gezondheidszorg in het aanbod wordt opgenomen. Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie werkt momenteel aan een kennisdossier over dit thema. Voor deze richtlijn laten we dit verder buiten beschouwing.   

Een geïntegreerd aanbod kan helpen voorkomen dat jongeren door hun middelengebruik uitvallen of door hun middelengebruik minder goed te begeleiden zijn. In samenwerking met de verslavingszorg valt er eerder in te grijpen, omdat de verslavingszorg beter toegerust is om met deze specifieke problematiek om te gaan. Ook een warme overdracht tussen jeugdhulp/jeugdbescherming en verslavingszorg wordt dan eenvoudiger.   

Wanneer een integraal aanbod (nog) niet mogelijk is 

Wanneer een integraal aanbod zoals hierboven beschreven (nog) niet mogelijk is, zijn er wel tussenvormen mogelijk. Zo werken verschillende organisaties met ‘aandachtsfunctionarissen middelengebruik’ (of verslavingsconsulenten). Hun werkzaamheden kunnen per organisatie verschillen. Aandachtsfunctionarissen hebben een (vaak interne) opleiding of training tot aandachtfunctionaris of verslavingsconsulent gevolgd, waardoor ze extra kennis hebben over middelengebruik en verslaving. Ze kennen de afzonderlijke middelen en de signalen van gebruik, maar weten ook gespreksmethodieken in te zetten om het gebruik aan de orde te stellen.   

De ‘aandachtsfunctionarissen middelengebruik’ zijn een vast aanspreekpunt voor alle medewerkers en/of teams van de organisatie op het terrein van middelengebruik. Hun taken kunnen zijn:   

• Scholing voor medewerkers verzorgen om hun kennis rondom middelengebruik te vergroten.  
• Middelengebruik als onderwerp onder de aandacht brengen bij alle collega’s, en ervoor zorgen dat het een terugkerend gespreksonderwerp is.
• Bijeenkomsten organiseren om normen met betrekking tot middelengebruik te bespreken en teams te bewegen om een eenduidige attitude ten opzichte van middelengebruik te ontwikkelen.
• Geconsulteerd worden wanneer middelengebruik bij een (nieuwe) cliënt vermoed wordt.
• In overleg met de jeugdverslavingszorg bepaalde interventies uitvoeren bij individuele jongeren. Een jongere gaat dan een consultatietraject in.
• Tijdens dit traject een jongere motiveren om behandeling van de verslavingszorg te aanvaarden. (Belangrijk: het traject kan ook verplicht gesteld worden wanneer een jongere zich niet aan de afspraken rondom middelengebruik gehouden heeft).
• Het vaste aanspreekpunt zijn bij contact met de verslavingszorg.
• Beleid en de visie rondom middelengebruik binnen de organisatie borgen.  

Andersom kan bij verslavingszorgorganisaties een ‘aandachtsfunctionaris jeugdhulp en jeugdbescherming’ ingesteld worden. Deze aandachtsfunctionarissen hebben verschillende taken:   

• Zij worden op de hoogte gesteld of geconsulteerd wanneer middelengebruik bij een (nieuwe) jongere problematisch is.
• Zij worden geconsulteerd als er vragen zijn over het gelijktijdig gebruik van medicatie en middelen.
• Zij kunnen outreachend werken wanneer een jongere niet naar de verslavingszorg kan/wil komen.
• Zij kunnen jongeren behandeling bieden naast de reguliere ondersteuning vanuit de jeugdhulp en jeugdbescherming (denk bijvoorbeeld aan een leefstijltraining).
• Zij vormen het vaste aanspreekpunt voor de medewerkers van de verslavingszorg/de ‘aandachtsfunctionaris middelengebruik’.
• Zij zien erop toe dat het behandelplan van een jongere uit de verslavingszorg binnen de jeugdhulp en jeugdbescherming realiseerbaar en hanteerbaar is.