Multidisciplinaire samenwerking

Handvatten voor afstemming met professionals 

Bij zorgen over de seksuele ontwikkeling van een kind of jongere is het belangrijk om (met toestemming van ouders en kind) bij overige professionals (peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, school, Zorgadviesteam (ZAT), Centra voor Jeugd en Gezin (CJG)) te informeren naar het functioneren van het kind of de jongere bij die andere professionals. Andersom kunnen andere professionals jou als jeugdprofessional signalen geven die wijzen op relationele of seksueel gerelateerde problematiek (zoals schooluitval, regelmatig verzuim, psychosociale problemen). Lees hieronder waar je op moet letten in de samenwerking met overige professionals, zoals onderwijs, zorgadviesteams en opvoedondersteuning.  

Onderwijs 

Seksualiteit en seksuele diversiteit zijn sinds 2012 onderdeel van de kerndoelen voor het onderwijs. Op gemeentelijk/regionaal niveau kunnen cijfers uit de regionale Jeugdmonitor (bijvoorbeeld rond weerbaarheid, puberteit en internetgebruik) aanleiding zijn voor groeps- of gebiedsgerichte interventies binnen en buiten het onderwijs. De GGD (preventiemedewerkers, gezondheidsvoorlichters) is vaak betrokken bij het ondersteunen van (basis)scholen bij relationele en seksuele vorming, met de Week van de Lentekriebels, Week van de Liefde of de Gezonde School Methode. Zo biedt de Gezonde School Methode extra aandacht aan een veilige schoolomgeving en is eventueel nader onderzoek mogelijk naar de context waarin seksuele grensoverschrijding, homonegatief gedrag of seksueel misbruik plaatsvindt. Een school kan desgewenst maatregelen nemen door duidelijke gedragsregels in te voeren, te zorgen voor goede seksuele vorming (educatie) en toezicht te houden op gedrag in de klas of op school. Ook zijn binnen de GGD de Jeugdgezondheidszorg (jeugdarts, jeugdverpleegkundige, doktersassistente) en Sense-verpleegkundigen (Sense-spreekuren) betrokken bij het bevorderen van een gezonde seksuele ontwikkeling en het signaleren van een niet-optimale seksuele ontwikkeling. We raden aan om af te stemmen met docenten, preventiemedewerkers of gezondheidsvoorlichters, Jeugdgezondheidszorg (JGZ) of Sense. 

Zorgadviesteams 

Jeugdprofessionals zitten vaak in het Zorgadviesteam (ZAT) van onderwijsinstellingen. Binnen het ZAT komen specifieke casussen aan de orde. Bij sommige ZAT’s doen ook de ouders mee. Een ZAT werkt altijd multidisciplinair vanwege de verschillende deelnemers: docenten, schoolmaatschappelijk werk, jeugdhulp, de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en Bureau Leerplicht. Ook seksueel gedrag van kinderen en jongeren kan in het ZAT onderwerp van gesprek zijn. Als jeugdprofessional kun je hier informatie geven over de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren en tips geven voor preventie en begeleiding. Je hoeft het ZAT niet alleen te gebruiken bij vermoedens van seksueel misbruik. Ook bij lichtere grensoverschrijding biedt het ZAT bij uitstek een plek om tot een multidisciplinair advies te komen. Betrek daar zo mogelijk ook de ouders (opvoedondersteuning) bij.  

(Lichte) opvoedondersteuning 

De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) en Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) hebben een preventieve taak in het stimuleren van een gezonde seksuele opvoeding. De opvoed- en welzijnsorganisaties binnen een CJG kunnen opvoedondersteuning collectief aanbieden. In sommige regio’s biedt het CJG bijvoorbeeld de cursus Opgroeien met Liefde aan, of de training ‘Een gezonde start’ vanuit het traject Gezonde kinderopvang (voor ouders met kinderen van 0-12 jaar). Stem als jeugdprofessional met partners binnen de JGZ en het CJG af wie verantwoordelijk is voor de collectieve opvoedondersteuning. Bespreek ook de ondersteuningsmogelijkheden van (deel)gemeenten en andere welzijnsorganisaties (binnen of buiten het CJG). Afstemming met de betreffende CJG-medewerkers is belangrijk omdat zij een coördinerende taak in de organisatie kunnen vervullen (Commissie Kwaliteitskader Voorkomen Seksueel Misbruik in de Jeugdzorg, 2013). Zo bieden sommige CJG’s een opvoedcafé of ouderavond over seksuele opvoeding van jonge kinderen aan via regionale welzijnsorganisaties (anders dan JGZ of GGD).