Screeningsinstrumenten
Toelichting op de aanbevelingen
-
Gebruik screeningsinstrumenten zoals KEES (Kind En (Echt) Scheiding), FamilieScan en MASIC (Mediator’s Assessment of Safety Issues and Concerns).
-
Let ook op mogelijke problemen op andere gebieden, bijvoorbeeld met hechting, trauma en opvoeding.
-
Doorloop bij een vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, Lees de richtlijn Kindermishandeling en raadpleeg bij twijfel Veilig Thuis.
Er zijn geen gevalideerde en betrouwbare signaleringsinstrumenten beschikbaar. Wel zijn er enkele veelbelovende screeningsinstrumenten:
- KEES: taxatie-instrument met vijf praatplaten en een taxatielijst die vroege signalen van een mogelijk problematische scheiding in kaart brengt.
- FamilieScan bij scheidingen: app voor professionals die helpt om een globale indruk te krijgen van de scheidingssituatie en de veiligheid in het gezin.
- MASIC: screeningsinstrument voor partnergeweld, speciaal voor ouderparen in een (conflict)scheiding (Holtzworth-Munroe, Beck, & Applegate, 2010).
In de praktijk blijkt regelmatig dat kinderen een van hun ouders niet meer willen zien. De Contact Refusal Scale (CRS) kan je ondersteunen bij het meten van de contactweigering. Daarnaast kan je het volgende nagaan:
- Spreekt het kind of de jongere alleen maar zeer negatief over de uitwonende ouder?
- Zegt het zelf dat het de uitwonende ouder afwijst?
- Was de band met de uitwonende ouder vóór de scheiding goed? (Kelly & Johnston, 2001)
Verdieping en onderbouwing
Screenen op problemen
Kinderen en jongeren die met een scheiding te maken hebben, komen relatief vaak met psychosociale of gedragsproblemen in de jeugdhulp terecht (Duijvestijn & Noordink, 2013). Bij de intake is het van belang te screenen welke problemen zij precies ervaren, welke oplossingen zij zien, waar zij behoefte aan hebben, en hoe de problemen samenhangen met de scheiding van de ouders. Werk bij de screening van de problemen zo nodig multidisciplinair. Als leidraad voor dit multidisciplinair werken kun je de publicatie van De Vries raadplegen (De Vries, 2019). Het kan zijn dat kinderen of jongeren met problemen in de jeugdhulp belanden en professionals achterliggende scheidingsproblemen van de ouders vermoeden of vaststellen.
Andere richtlijnen
Maak bij het verkennen van de problemen altijd gebruik van de richtlijn Samen beslissen over hulp en daar waar nodig ook van de andere relevante richtlijnen voor jeugdhulp en jeugdbescherming.
Contactweigering
Huff en collega’s (2017) hebben een instrument ontwikkeld om contactweigering te meten: The Contact Refusal Scale (CRS). Ook in Nederland zijn enkele vragenlijsten voor contactweigering in omloop, maar kennis over de validiteit en betrouwbaarheid hiervan ontbreekt nog. Het is mogelijk dat allebei de ouders zich afwijzend tegenover elkaar opstellen of dat één ouder dat doet. Tot slot kan de reactie van het kind of de jongere ook voortkomen uit voortdurende ouderlijke conflicten en mogelijk gepaard gaan met loyaliteitsproblematiek. Die zoekt met de afwijzing van één of beide ouder(s) een uitweg uit de vijandige sfeer.