Toestemming voor behandeling

Toelichting op de aanbeveling

Stel je op de hoogte van de strekking van de Wet BIG, de Jeugdwet, de WGBO en de AVG en weet dat:
- tot 12 jaar de gezagdragende ouders beslissen over hulp aan hun kind;
- tussen 12 en 16 jaar de gezagdragende ouders en het kind samen beslissen;
- vanaf 16 jaar het kind of de jongere zelf beslist over de hulp, tenzij die wilsonbekwaam is.

Een rechtspersoon en opdrachtgever sluiten een behandelingsovereenkomst in de zin van de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) onder de volgende voorwaarden:

Tot 12 jaar beslissen de gezagdragende ouders over hulp aan hun kind. Formeel speelt de wil van het kind zelf geen rol, maar als hulpverlener moet je de wensen van het kind zoveel mogelijk bij beslissingen over de hulp betrekken. Bovendien heeft het kind wel recht op informatie. Als jeugdprofessional moet je je voorlichting afstemmen op het bevattingsvermogen van het kind. Weigeren ouders toestemming te geven voor een dringend noodzakelijke ingreep of behandeling, dan kun je via de Raad voor de Kinderbescherming regelen dat hun gezag tijdelijk wordt overruled door een kinderbeschermingsmaatregel. Het ouderlijk gezag kan in dat geval tijdelijk geheel of gedeeltelijk worden geschorst (Art. 1:268 lid 1 onder b BW). Zie ook de Handreiking Toestemmingsvereiste voor hulp bij kindermishandeling (ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2016).
Bij jongeren van 12-15 jaar is in principe dubbele toestemming vereist, zowel van de ouders als van de jongere zelf (KNMG, 2019). Er zijn wel uitzonderingen, bijvoorbeeld bij abortus en anticonceptie, zie Art. 7:450 lid 2 BW. Een abortus uitvoeren of anticonceptie voorschrijven mag zonder de toestemming van de ouders als dat nodig is om ernstig nadeel voor de patiënt te voorkomen en als de minderjarige de behandeling weloverwogen blijft wensen. De patiënt moet zich hierbij richten tot andere volwassenen, deskundigen (Fiom, huisarts). Uiteindelijk besluit de behandelaar of de ouders/voogd bij het besluit betrokken moet(en) worden.
Vanaf 16 jaar beslist de jongere zelf over de hulp, tenzij die wilsonbekwaam is. Voor jongeren van 16-17 jaar maakt de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) een uitzondering. Vanaf het 16 jaar gaan adolescenten, als ze wilsbekwaam zijn, zelfstandig een geneeskundige behandelingsovereenkomst aan en beslissen ze zelf over diagnostisch onderzoek of behandeling.