Negatieve gevolgen beperken
Toelichting op de aanbevelingen
-
Geef het kind (en eventueel diens naasten) de gelegenheid om zich te uiten over de gebeurtenis, bijvoorbeeld door te praten, tekenen of spelen. Volg daarbij het tempo en initiatief van het kind.
-
Help het kind om een begrijpelijk verhaal te maken van de ingrijpende gebeurtenis en wat er daarna gebeurde. Houd het verhaal feitelijk, met oog voor de emoties, zonder deze verder uit te diepen. Reageer authentiek: luister aandachtig, erken de ervaring van het kind, reageer kalm en met empathie.
-
Help het gezin om de (sociale) steun uit het eigen netwerk te vergroten. Denk daarbij ook aan praktische hulp. Doe dit in goed overleg met het kind en het gezin, en laat de wensen van het kind en het gezin leidend zijn.
Jeugdprofessionals kunnen op diverse manieren ondersteuning bieden nadat een kind een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt. De richtlijn benadrukt om rekening te houden met meerdere scenario’s:
- Een kind dat langer geleden een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt en dit kort daarna onthult.
- Een kind dat langer geleden een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt en dit na langere tijd onthult.
- Een kind dat recent een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt en dit kort daarna onthult.
Als kort na een ingrijpende gebeurtenis jeugdhulp wordt ingeschakeld, is het belangrijk om eventuele negatieve gevolgen van de gebeurtenis te beperken. Een ingrijpende gebeurtenis hoeft immers niet altijd te leiden tot traumagerelateerde problemen. Het helpt als het kind en diens gezinsleden begrijpen wat er is gebeurd en getroost worden door iemand die de situatie begrijpt. Tijdens een eerste gesprek met het kind en het gezin is het belangrijk om samen een feitelijk verhaal te construeren over de gebeurtenis, waarbij emoties worden erkend zonder ze verder uit te diepen.
Feitelijk verhaal
Bij Immediate story (het onmiddellijke verhaal) van Parker (2011) construeer je een feitelijk verhaal bij een ingrijpende gebeurtenis die nog gaat plaatsvinden of heel recent heeft plaatsgevonden. Het doel is om een duidelijk verhaal te maken, waarmee jeugdhulpverleners op een begrijpelijke manier aan het kind en het gezin uitleggen waarom hulpverlening betrokken is, wat er is gebeurd en wat er gaat gebeuren.
Betreft de ingrijpende gebeurtenis een uithuisplaatsing of crisisplaatsing van een kind? Zie voor aanbevelingen de richtlijn Uithuisplaatsing en terugplaatsing.
De eerste periode na de ingrijpende gebeurtenis richt de jeugdprofessional zich op het herstel van het gezinsritme en de regulatie van stress. De steun van het eigen netwerk speelt hierbij een belangrijke rol. Dat kan bijvoorbeeld door te helpen met praktische zaken, zoals koken, oppassen, vervoer, financiën en doktersbezoeken. Help kind en ouders deze ondersteuning vanuit het netwerk te vergroten (Bisson, 2014). De ideeën en wensen van het kind en het gezin zijn hierin leidend.
Onthulling tijdens jeugdhulp
Mogelijk onthult een kind een ingrijpende gebeurtenis als de jeugdhulp al gaande is, bijvoorbeeld bij verblijf op een leefgroep. Bespreek dan met het kind welke vertrouwde mensen, die voor steun en begrip kunnen zorgen, je op de hoogte kunt stellen. Denk aan de ouders, een mentor of een leerkracht. Volg hierbij het tempo van het kind. Als een kind de omgeving niet wil betrekken, bijvoorbeeld omdat die zich schaamt of bang is dat anderen hem zielig vinden, respecteer dit als dat mogelijk is, maar vraag het kind wel naar de reden en benoem wat de voordelen zijn van het betrekken van de omgeving.