5. Aanpak en interventies

Gebruik voor het bevorderen van een veilige gehechtheidsrelatie bij jonge kinderen (tot ongeveer 7 jaar) preventieve interventies die in de thuissituatie ingezet worden en als erkend opgenomen zijn in de databank Effectieve jeugdinterventies. Ouders en jonge kinderen die tot een risicogroep behoren, zijn gebaat bij interventies die zich specifiek op deze risicogroep richten.

Kinderen met een problematische gehechtheidsrelatie zijn gebaat bij ouders (en verzorgers) die sensitief met hen omgaan. Investeer daarom in (de relatie met) het kind. Neem de tijd om samen activiteiten te ondernemen, geef je volle aandacht. Luister en kijk goed naar je kind. Benoem wat het kind met diens gedrag laat zien en benoem de emoties.

Maak voor de behandeling van problematische gehechtheid bij kinderen ouder dan 7 jaar naast enkele erkende interventies uit de databank Effectieve jeugdinterventies ook gebruik van de interventies die vermeld worden op de website van het Kenniscentrum Jeugd- en Kinderpsychiatrie (KJP).

Beschik je niet over passende, erkende interventies, dan gelden de volgende aanbevelingen:

• Erken als begeleider de problemen en de eventuele pijn van ouders rond hun ouderschap.
• Zorg dat ouders werken aan eventuele psychiatrische problemen en (ernstige) stress in relaties of op het werk. Verwijs de ouders naar de huisarts voor een doorverwijzing richting de ggz of het maatschappelijk werk. Als je het stappenplan volgt, is bij de eerste screening al duidelijk of de ouders psychiatrische problemen, relatieproblemen en/of problemen op het werk hebben.
• Erken de problemen waar ouders zelf mee worstelen, en bied steun. Dit kan de ouders helpen om meer open te staan voor (de behoeften van) hun kind. Goede begeleiding van de ouders ondersteunt zo de gehechtheidsontwikkeling van het kind.
• Zoek op een niet-beschuldigende manier de samenwerking met de ouders en motiveer hen tot coaching.
• Zet psycho-educatie in, waarbij je zo concreet mogelijk uiteenzet wat het kind nodig heeft om een veilige gehechtheidsrelatie op te bouwen, en welke stappen de ouders daarin kunnen zetten.
• Maak opnames van de ouder-kindinteracties (als er een videocamera beschikbaar is) en bespreek achteraf met de ouders waar de interactie heel goed ging.
• Pas zelf in het contact met de ouders de principes toe die je hun wilt leren. Dat wil zeggen: reageer sensitief, luister goed, toon respect, spreek je vertrouwen in de ouders en het kind uit, probeer zoveel mogelijk aan te sluiten bij wat de ouders en het kind nodig hebben en heb veel geduld.
• Pas in het contact dat je als begeleider hebt met het kind een sensitieve gedragsstijl toe.

Stel als gedragswetenschapper in overleg met de ouders en in samenwerking met de jeugd- en gezinsprofessional een behandelplan op voor het kind met een problematische gehechtheidsrelatie.

Bijsturen van de problematische gehechtheidsrelatie verdient de voorkeur boven het opbouwen van een heel nieuwe relatie.

Als de gehechtheidspersoon niet beschikbaar is óf niet begeleid wil worden, moet het kind de kans krijgen om een nieuwe gehechtheidsrelatie op te bouwen met een andere volwassene, zonder uit huis geplaatst te worden. Bij voorkeur bouwen kinderen de nieuwe gehechtheidsrelatie op met een persoon met wie ze al vertrouwd zijn en die voor langere tijd en regelmatig beschikbaar kan zijn.