Doel en opzet probleem- en krachtenanalyse

Toelichting op de aanbevelingen

Bij hulpverlening in het gedwongen kader is óók een gezamenlijk vertrekpunt voor de hulp nodig. Probeer die gezamenlijkheid te bereiken door in te zetten op het opheffen van de ondertoezichtstelling (en/of uithuisplaatsing).
Stem af en werk samen met andere professionals. Neem bij hulp aan kinderen met ernstige internaliserende of externaliserende gedragsproblemen altijd contact op met de school en verzamel informatie over zowel de leerprestaties als het gedrag van het kind op school. Neem dit contact op in afstemming met het kind en de ouders.
Stem bij meervoudige of complexe problemen eveneens met andere betrokken professionals af. Bespreek met het kind en de ouders welke professionals je benadert en voer zo mogelijk samen met het kind en de ouders een gesprek met deze professionals. Zorg dat in dit gesprek oog is voor zowel de problemen en moeilijkheden als voor de krachten en sterke kanten.
Organiseer zo nodig met het gezin en de andere betrokken hulpverleners en professionals een bijeenkomst om gezamenlijk tot een analyse van de situatie in het gezin te komen. Zorg dat het kind en de ouders daar goed aan kunnen meedoen. Dat kan bijvoorbeeld door hen als eerste het woord te geven om te schetsen hoe hun situatie is. Of door een persoon aan te stellen die hen kan helpen het woord te krijgen of die dingen aan het gezin kan verduidelijken, of die dingen aan andere professionals kan verduidelijken.

In de probleem- en krachtenanalyse onderzoek je als jeugdprofessional uitgebreider dan in de vraagverheldering wat er aan de hand is. Op welke ontwikkelingsgebieden heeft het kind problemen? Met welke opvoedingsvaardigheden hebben ouders moeite? Hoe zijn deze problemen ontstaan? En hoe worden ze in stand gehouden? De fase van de probleem- en krachtenanalyse is alleen relevant als de vraagverheldering nog geen duidelijk beeld van de situatie heeft gegeven. Overigens kan, als eerder leek dat de vraagverheldering een duidelijk beeld opleverde, tijdens het hulpverleningsproces toch blijken dat een probleem- en krachtenanalyse nodig is. Dat is het geval als er meer aan de hand is dan eerder gedacht.

De probleem- en krachtenanalyse bestaat uit een aantal stappen. Doel is om op een methodische manier een beeld van de situatie in het gezin op te stellen. Waarin de (eventuele) hulpvraag, de problematiek en de daarmee oorzakelijke en instandhoudende factoren en aangrijpingspunten voor de oplossing samenhangend zijn beschreven. Als de betrokken jeugdprofessional voer je de probleem- en krachtenanalyse zoveel mogelijk samen met het gezin uit: het uitgangspunt is beoordelen en beslissen mét, niet óver het kind en de ouders. De hulpvraag van cliënten staat hierbij centraal. Het resultaat van deze fase is een gedeelde visie van ouders, kind en jou op de vraag en het probleem. Dit bevordert jullie samenwerkingsrelatie en is een voorwaarde voor samenwerking in de fasen van doelen stellen en beslissen over hulp.

Bedenk samen met het kind en de ouders hoe je verder inzicht in hun situatie krijgt. Bepaal samen op welke vragen je een antwoord wilt, welke informatie jullie gaan verzamelen en hoe jullie dat gaan doen. Welke informatie heb je als jeugdprofessional nodig om de gestelde vragen te beantwoorden en wie heb je daarbij nodig? Zijn dat het kind en de ouders zelf, is dat de school of zijn het andere professionals? En welke middelen zet je in om die informatie te verkrijgen? Dit kunnen bijvoorbeeld observatie, vragenlijsten, bestaande dossiers of gesprekken zijn.

Maak zoveel mogelijk gebruik van gestandaardiseerde en gevalideerde instrumenten. Raadpleeg bij de keuze voor een instrument een gedragswetenschapper. Maak, als het kind en de ouders dat wensen, gebruik van andere hulpmiddelen (bijvoorbeeld een genogram, sociogram of tijdlijnen) om relaties en ontwikkelingen door de tijd inzichtelijk en visueel zichtbaar te maken. Als je voor de probleem- en krachtenanalyse informatie wilt opvragen bij andere professionals of instellingen, vraag hiervoor dan toestemming aan het kind en de ouders.