Goede samenwerking
Toelichting op de aanbeveling
-
Zorg voor een goede samenwerking tussen alle partijen (pleegzorgbegeleider, jeugdbeschermer en/of het lokale team).
Om de stabiliteit voor het kind te bevorderen, is goed samenwerken van wezenlijk belang: tussen ouders, kind, pleegouders, belangrijke personen uit het netwerk en de professionals om hen heen (zoals een behandelaar of docent). Deze samenwerking krijgt vorm binnen een zorgteam.
Dit zijn factoren die bijdragen aan goede samenwerking:
- Een gedeelde visie.
- Een gezamenlijk plan van aanpak.
- Verantwoordelijkheid nemen en anderen zo nodig ook op hun verantwoordelijkheid aanspreken.
- Open communicatie.
- Elkaar kennen en zien wat de ander goed doet.
Rollen en taken
Het is belangrijk dat de pleegzorgaanbieder, het lokale team en de gecertificeerde instelling (regionale) samenwerkingsafspraken maken en vastleggen. In de landelijke handreiking Pleegzorg: een gezamenlijke zorg (Jeugdzorg Nederland, 2016) vind je alle concrete activiteiten waarover de betrokken organisaties samenwerkingsafspraken moeten maken. Daarnaast maak je in ieder individueel traject concrete afspraken wie waarvoor verantwoordelijk is en wat doet.
De pleegzorgbegeleider, de professional uit het lokale team (in vrijwillig kader) en de jeugdbeschermer (in gedwongen kader) hebben ieder altijd de professionele verantwoordelijkheid om te signaleren of de kinderen, ouders en pleegouders de juiste ondersteuning en begeleiding krijgen. En elkaar hierover zo nodig te bevragen en aan te spreken.
Verdieping en onderbouwing
Samenwerking in de uitvoering
Uitgangspunten voor goede samenwerking tussen professionals in de pleegzorg zijn (Choy & Schulze, 2010):
- Er is wederzijds respect voor de visie, uitgangspunten, doelen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van professionals.
- Professionals beoordelen de samenwerking vanuit de vraag of kind, ouders en pleegouders erdoor geholpen zijn.
- Professionals gedragen zich in de samenwerking betrouwbaar, integer en betrokken.
- Professionals streven in de samenwerking naar open communicatie. Dat wil zeggen dat ze elkaar aanspreken in positieve en negatieve zin.
- Professionals gaan ervan uit dat samenwerking vooral mensenwerk is en investeren in goede persoonlijke verhoudingen.
- Professionals hebben begrip voor (onverwachte) omstandigheden die invloed hebben op de gemaakte afspraken en denken mee in oplossingen bij mogelijke knelpunten.
- Professionals evalueren de samenwerking periodiek in het licht van de beoogde resultaten.
De herzieningswerkgroep (2024) geeft verschillende tips die kunnen bijdragen aan een goede samenwerking. Allereerst is het belangrijk om als team samen te werken aan één plan. Dit begint met een startgesprek met het zorgteam om een gezamenlijke visie te delen en het plan vast te stellen. Het is belangrijk om dit plan uit te voeren zoals afgesproken, ook als er een wisseling van professionals is. Als de afspraken in het plan niet helder zijn, is het belangrijk om niet af te wachten, maar juist contact met elkaar op te nemen. Alle betrokkenen moeten hun eigen verantwoordelijkheid kennen en nemen. Open communicatie is ook een voorwaarde voor samenwerking: transparant zijn, naar elkaar luisteren, beslissingen met elkaar overleggen en iedereen informeren (bijvoorbeeld in mailcontact). Wat ook kan bijdragen aan een goede samenwerking is elkaar kennen (dagje meelopen, gezamenlijke themasessies) en positiviteit (aandacht voor wat de ander goed doet, complimenten geven, voor ogen houden dat je allemaal voor hetzelfde doel werkt en niet roddelen of klagen).
Als er een klik is tussen de pleegzorgbegeleider en de plaatser (lokaal team of jeugdbeschermer), staan zij model voor de samenwerking en het oplossen van conflicten tussen ouders en pleegouders. Voorkom daarom strijd tussen de pleegzorgaanbieder en de plaatser. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want in de praktijk zorgt de samenwerking tussen jeugdbeschermer en pleegzorgbegeleider vaak voor problemen. Er kan een parallel proces ontstaan: de problemen tussen ouders en pleegouders doen zich op vergelijkbare wijze voor tussen jeugdbeschermer en pleegzorgbegeleider.
Het juridische kader voor het werk heeft veel invloed op de samenwerking tussen alle betrokkenen. Nieuwe beschikkingen van een kinderrechter doorkruisen soms de samenwerkingsmodus, waardoor deze weer herstel nodig heeft. In dat geval is het belangrijk om direct opnieuw met het zorgteam om de tafel te gaan zitten.