5. Stabiliteit en breakdown

Neem in de matchingsprocedure factoren mee van het pleegkind, pleeggezin, ouders, de voorkeuren van ouders en pleegkinderen en de interactie tussen pleegkind, ouders en pleeggezin (pleegouders en eigen kinderen). Gebruik daarvoor het handboek Methodisch Matchen en leg alle factoren vast. 

Verzamel structureel informatie en leg professionele overwegingen vast, zodat de beslissing transparant is. Matching is inzichtelijk maatwerk.

Plaats kinderen samen met broers en zussen. Tenzij dit niet in het belang van (een van) de kinderen is. 

Lukt samenplaatsen om zwaarwegende redenen niet, maak dan concrete afspraken om de onderlinge band en omgang met elkaar te behouden en plaats kinderen zo veel mogelijk in de buurt van broers en zussen. Vraag kinderen zelf hoe ze hierover denken, neem ze serieus en koppel aan ze terug wat er met hun zienswijze is gedaan.

Houd bij matching rekening met religie, cultuur, etniciteit en taal van het kind. Zijn er verschillen, inventariseer dan hoe belangrijk deze zijn voor de betrokkenen en leg dit vast. Onderzoek hoe pleegouders de identiteitsontwikkeling van het pleegkind ‘in twee werelden’ kunnen ondersteunen. Maak hiervoor concrete afspraken.

Is een optimale match niet mogelijk, zorg dan voor extra ondersteuning, concrete afspraken en passende begeleiding voor kind, ouders en pleegouders.

Ondersteun pleegouders om een goede samenwerkingsband op te kunnen bouwen met de ouders van het pleegkind. Investeer in de samenwerking met de ouders en werk eraan dat de ouders de plaatsing leren verdragen. Schakel hulp in voor de ouders, in het omgaan met hun verdriet en rouw, en in het vergroten van hun opvoedvaardigheden. 

Zet bij pleegkinderen die kampen met gedragsproblemen en al veel verplaatsingen achter de rug hebben altijd adequate pleegzorgbegeleiding in. Zeker als de gedragsproblemen voortkomen uit een problematische gehechtheid of trauma. Is deze specifieke begeleiding niet mogelijk, overweeg dan of een pleegzorgplaatsing wel de beste optie is. Bij een plaatsing is het risico op een breakdown en daarmee extra schade voor het pleegkind namelijk erg groot. Plaatsing in een gezinshuis kan passender zijn, omdat de gezinshuisouder vanuit diens professionaliteit meer tijd en vaardigheden heeft om het kind te begeleiden rond trauma en gehechtheid. 

Wees in de opvoedingsondersteuning van pleegouders alert op het gedrag van de pleegouders. Ondersteunen zij het pleegkind onvoldoende, oefenen ze te veel controle uit en straffen ze inconsequent, dan vergroot dat de kans op probleemgedrag bij het pleegkind en daarmee op een breakdown. Probeer dit opvoedgedrag om te buigen. Geef aan dat agressief of teruggetrokken gedrag van het pleegkind geen persoonlijke aanval of afwijzing van de pleegouders is. Help pleegouders om te zien wat het gedrag bij hen oproept en losmaakt, zodat hun opvoedvaardigheid kan verbeteren.

Zet bij pleegkinderen met gedragingen die als ernstig gezien worden naast gewone pleegzorgbegeleiding ook specialistische pleegzorg in. Of ondersteun de pleegouders met een intensieve en aanvullende trainingen, zoals Zorgen voor getraumatiseerde kinderen of Integratief opvoeden. 

Signaleer risico’s op een voortijdige beëindiging van de plaatsing en pak deze aan.

Zet om een breakdown te voorkomen zo nodig interventies in gericht op het verminderen van kindproblemen of het versterken van opvoedingsvaardigheden. Bijvoorbeeld traumasensitief pleegouderschap.

Leg het accent in de pleegzorgbegeleiding niet zozeer op de ervaren belasting voor het pleeggezin, maar op het sensitief-responsief en traumasensitief opvoedgedrag van de pleegouders. Bied de pleegouders psycho-educatie, opvoedingsondersteuning en opvoedtraining met behulp van het lokale team of specialisten uit de jeugdhulp. Dit helpt meer om een breakdown te voorkomen dan een focus op de ervaren belasting voor het pleeggezin.

Ondersteun pleegouders zodat ze goed om kunnen gaan met het signaalgedrag of de beperking van hun pleegkind. Ondersteun pleegouders in het onderkennen en interpreteren van afwijkend en leeftijdsadequaat gedrag, maar ook bij het onderkennen van trauma.

Bevorder in de opvoedingsondersteuning van pleegouders dat zij:

• ondersteunen (bemoedigen, gewenst gedrag positief bekrachtigen, helpen, affectie tonen);
• toezichthouden (reguleren van kindgedrag met uitleg, aanwijzingen en consequent leidinggeven);
• aansluiten bij de ontwikkelingsleeftijd van het kind;
• het pleegkind de mogelijkheid bieden over diens verleden te praten;
• ruimte geven aan de eigenheid en identiteitsvorming van het kind.

Beperk overplaatsingen tot een minimum.

Is overplaatsing toch nodig, zorg dan dat er een goede kennismakings- en gewenningsperiode is, passend bij de leeftijd van het pleegkind.

Houd de relationele stabiliteit van het kind, diens levenslange verbondenheid met anderen – binnen en buiten de familie – voor ogen. En besteedt aandacht aan de nazorg voor het pleeggezin en de ouders.