Religie, cultuur en etniciteit
Toelichting op de aanbeveling
-
Houd bij matching rekening met religie, cultuur, etniciteit en taal van het kind. Zijn er verschillen, inventariseer dan hoe belangrijk deze zijn voor de betrokkenen en leg dit vast. Onderzoek hoe pleegouders de identiteitsontwikkeling van het pleegkind ‘in twee werelden’ kunnen ondersteunen. Maak hiervoor concrete afspraken.
Etniciteit en stabiliteit van plaatsing
Eerder werd geen duidelijk bewijs gevonden voor positieve effecten bij overeenkomst in etniciteit tussen pleeggezin en gezin van herkomst. Nu zijn er wel aanwijzingen dat overeenkomst in etniciteit leidt tot grotere stabiliteit van een plaatsing (Labrenz et al, 2022).
Daarnaast groeit het aantal aanwijzingen dat het belangrijk is voor een kind om de cultuur, religie, etniciteit en taal uit het gezin van herkomst te kunnen exploreren, met name in de puberteit (Degener, 2021; Bartelink et al, 2023; Van de Koot-Dees et al., 2023). Degener heeft het in dit verband over ‘identiteitsversterkend handelen’ in pleegzorg (Degener, 2023). Matching op deze terreinen kan eraan bijdragen dat ouders de matching accepteren.
Identiteitsvorming bij transculturele plaatsingen
Pleegkinderen in transculturele, transreligieuze en transetnische plaatsingen staan voor een grote ontwikkelingstaak wat betreft hun (meervoudige) identiteitsvorming (Van Bergen et al, 2020; Degener, 2021). Op school verschillen ze van hun leeftijdsgenoten doordat ze pleegkind zijn. En in hun pleeggezin ervaren ze anders te zijn als hun pleeggezin erg verschilt qua levensbeschouwing, cultuur of etniciteit. Zeker als ze tot een culturele, etnische of religieuze minderheid behoren. Deze kinderen kunnen te maken krijgen met discriminatie (Degener, 2021). Die kan heel subtiel zijn (ervaringen herzieningswerkgroep, 2024; pleegzorg.nl).
Ruimte en aandacht voor identiteitsontwikkeling
In de puberteit lijken identiteitsvragen voor pleegkinderen belangrijker te worden en tot conflicten te leiden, terwijl zij zich eerder vooral leken aan te passen aan het pleeggezin (Bartelink et al., 2023; Van de Koot-Dees et al., 2023). Het is belangrijk dat pleegkinderen van zowel pleegouders als ouders ruimte krijgen om identiteitsvragen te exploreren. Zodat ze een positieve, meervoudige identiteit kunnen ontwikkelen. En dat deze kan veranderen of verschuiven zonder dat dit de relaties met ouders of pleegouders onder zware druk zet. Als pleegzorgprofessional kun je zowel pleegouders als ouders en pleegkinderen ondersteunen door identiteitsversterkend te handelen (zie voor praktische aanwijzingen Degener, 2023).
Zowel Degener (2023) als de herzieningswerkgroep (2024) wijzen wat betreft identiteitsvorming ook op seksualiteit en gender. Pleegouders moeten in staat zijn hiervoor een veilige en respectvolle omgeving te creëren.