Relationale stabiliteit

Zorg voor nazorg bij terugplaatsing, overplaatsing of breakdown

Bij een terugplaatsing, overplaatsing of breakdown is het belangrijk om ook het pleeggezin, ouders en kinderen, nazorg te bieden. En om te onderzoeken hoe het contact met het voormalig pleegkind een vorm kan krijgen die bij iedereen past.

De wens van het kind is leidend. Betrek het kind op een manier die past bij diens leeftijd en capaciteiten. Bereid het nieuwe pleeggezin voor op het continueren van dit contact en het belang daarvan. Kijk verder dan de duur van de plaatsing of de periode in jeugdzorg.

Vormgeven van contact met voormalig pleegouders

Bekijk op welke manier het contact met de voormalig pleegouders een passende vorm kan krijgen. Houd daarbij rekening met de wensen van pleegkind en pleeggezin: hoe zij vorm willen geven aan hun relatie nu zij niet meer in hetzelfde huis wonen. Stem dit ook goed af met de nieuwe verzorgers van het kind, zodat een goede samenwerking kan ontstaan — in het belang van het kind. Besteed daarnaast aandacht aan wat dit afscheid betekent voor het voormalig pleeggezin, de pleegouders en hun kinderen, en de ouders. Voorzie hen allemaal van passende nazorg. 

Bewaak gehechtheidsrelaties en relationele continuïteit

Na over- of terugplaatsing is het van belang om eerdere gehechtheidsrelaties te respecteren en bewaken, los van de kwaliteit ervan. Dit geldt ook voor de relatie met de voormalig pleegouders. Pleegkinderen van alle leeftijden zijn bij een overplaatsing gebaat bij stabiele en continue (gehechtheids-)relaties. 

Waarborg zoveel mogelijk de voortzetting van contacten met eerdere gehechtheidspersonen – dit kunnen ook voormalige pleegouders zijn. Zulke relaties dragen bij aan het bredere gehechtheidsnetwerk van het pleegkind en kunnen steun bieden in moeilijke of juist mooie tijden. 

Het is cruciaal voor het zelfbeeld en de zelfwaardering van kinderen dat volwassenen die hen waarderen op een of andere manier in hun leven aanwezig blijven. Ook wanneer je als pleegzorgbegeleider langdurig bij het kind betrokken bent, kun je zo’n belangrijke rol blijven spelen.

Relationele stabiliteit: een fundament voor later

Vanuit het levensloopperspectief van het pleegkind is relationele stabiliteit — ook wel relational permanence — belangrijk voor het latere leven als volwassene met (pleeg)zorgervaring (Ball et al, 2021; Cushing et al., 2014). Relationele stabiliteit is een ‘gelaagd concept dat relaties met ouderfiguren en andere ondersteunende volwassenen omvat, die gekenmerkt worden door emotionele kwaliteit, continuïteit, en fungeren als een vangnet’ (Ball et al, 2021). 

Bepaal de frequentie van het blijvende contact op basis van de behoeften van het kind. Wanneer contact om zwaarwegende redenen niet meer mogelijk is, is het aan te raden om zowel pleegouders als pleegkind te stimuleren elkaar iets tastbaars mee te geven. Als symbool voor de relatie die ze hadden tijdens het verblijf in het pleeggezin.