Cultuursensitieve instrumenten

Specifieke aandachtspunten voor probleem- en krachtenanalyse

Er is weinig bekend over de bruikbaarheid (betrouwbaarheid en validiteit) van instrumenten bij kinderen en gezinnen met een migratieachtergrond. Ga er bij je gebruik van vragenlijsten dus niet zomaar van uit dat de bewezen betrouwbaarheid, validiteit en normering ook gelden voor cliënten met een migratieachtergrond (Kouratovsky, 2002).

Cultuursensitieve instrumenten 

Volgens deskundigen maken onderstaande kenmerken een instrument geschikt voor mensen met migratieachtergrond (Van de Vijver, 2001):

• Het taalgebruik in de instructie en de items is duidelijk, eenduidig en eenvoudig.
• De scores tussen kinderen met een Nederlandse achtergrond en kinderen met een migratieachtergrond zijn vergeleken.
• Het instrument heeft normgroepen waarin een representatief aantal kinderen met een migratieachtergrond is opgenomen.
• De normgroepen zijn onderscheiden naar herkomst en verblijfsduur.
• Bij het meten van intelligentie wordt een test gekozen die zowel intelligentie in aanleg als aangeleerde schoolse vaardigheden meet.
• Het instrument heeft ook een versie beschikbaar in de moedertaal.

Een test afnemen of interpreteren

Ook bij het afnemen en interpreteren van een test is het belangrijk dat je als jeugdprofessional rekening houdt met de culturele achtergrond van het kind en de ouders. Deskundigen geven onderstaande adviezen voor testgebruik bij groepen met een migratieachtergrond (Van den Berg & Van Leest, 1999; Van de Vijver, 2001):

• Verzamel informatie over de achtergrond van het kind en de ouders.
• Ga na of het kind en de ouders de instructies en items voldoende begrijpen.
• Ga na hoe goed het taalniveau in de moedertaal is en bepaal of het nodig en zinvol is om een test in de moedertaal te gebruiken, als die beschikbaar is.
• Vergelijk scores van het individuele kind zo mogelijk zowel met de eigen groep als met de gehele normeringgroep.
• Laat ook beoordelaars en psychologen met een migratieachtergrond naar de resultaten kijken.
• Vermeld in de rapportage in hoeverre de test bruikbaar is in relatie tot de culturele achtergrond en de taalkennis van de onderzochte persoon.